REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA SERVİSİNİN HİZMET ALANLARI

Alıştırma-Oryantasyon Hizmetleri: Psikolojik danışma ve rehberlikte alıştırma-oryantasyon hizmetleri öğrencilerimize okulda bulunan olanakları tanıtmak amacı ile düzenlenen çalışmaları kapsar. Okula yeni başlayan öğrencilerimize, eğitim yılı başında, okulu tanıtmak, okulun kurallarını, işleyişini anlatmak, okul ve çevrede ihtiyaçlarını nasıl karşılayacakları hakkında bilgi vermek ve böylece girdikleri yeni ortama kısa sürede alışmalarına yardımcı olmak üzere yapılan çalışmalardır.

        Yeni duruma-ortama alıştırma hizmetleri kapsamında;

       1- Okulumuzun kısa bir tarihçesi ile tanıtılması

       2- Okulumuzun bina ve diğer fiziksel olanakları ile tanıtılması

       3- Okulumuzun bulunduğu yakın çevrenin tanıtılması

       4- Sınıf rehber öğretmenliği sisteminin tanıtılması

       5-  Yıl boyunca okulumuzda yapılacak olan eğitsel, sosyal ve kültürel etkinliklerin tanıtılması

       6- Okulumuzdaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin ve diğer öğrenci kişilik hizmetlerinin tanıtılması

       7- Okulumuzda uygulanan kuralların anlatılması

      Okulumuzda yapılan alıştırma-oryantasyon çalışmaları, etkinliğin türüne göre değişmekle birlikte, başta yeni öğrenciler olmak üzere tüm öğrencilere, yöneticilere, öğretmenlere ve velilere açıktır. Olanakların uygunluğu ölçüsünde okulumuzdaki alıştırma hizmetlerinden velilerin de yararlanmaları sağlanmaktadır. Bu kapsamda ilk veli toplantısında tüm velilerimize yukarıda sıralanan konu başlıklarına ilişkin ayrıntılı bilgi verilmektedir.

       Alıştırma-oryantasyon hizmetleri de diğer psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri gibi sürekli verilmektedir. Ancak özellikle okulu ve okuldaki çeşitli olanak ve kuralları tanıtma amacı ile düzenlenen çalışmalar yoğun olarak öğretim yılı başında ve her yıl yapılmaktadır. Herhangi bir nedenle dönem arasında gelen öğrenci ve velilerimiz için de aynı çalışmalar yapılmaktadır.

Bireyi Tanıma Hizmetleri: Bireyi tanımaya dönük hizmetlerdir. Bireyi tanıma amaçlı kullanılan yöntem ve tekniklerin sonucu, her öğrenci için ayrı ayrı tutulan dosyalarda saklanır.

        Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinde bu hizmetlerden yararlanacak bireyleri birçok yönü ile tanıma önemlidir. Ancak, özellikle okullarda öğrencilerin değişik yönleri ile tanınması, psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin etkililiği bakımından daha da önemlidir. Öğrencilerden aşağıdaki alanlara ilişkin bilgi toplanır:

a)  Kişisel bilgiler

b)  Aile ve ev durumuna ilişkin bilgiler

c)  Sağlık ve fiziksel durumuna ilişkin bilgiler

d)  Yetenekleri ve ilgilerine ilişkin bilgiler

e)  Kişilik özellikleri ve değerlerine ilişkin bilgiler

f)   Akademik durumuna ilişkin bilgiler

g)  Yaşadığı çevreye ilişkin bilgiler

        Öğrenciyi tanımada kullanılan çeşitli yöntemler vardır. Bunların bir kısmı dışarıdan bilgi toplamaya dayalı olan test, gözlem, dereceleme ölçekleri, olay kaydı gibi tekniklerdir. Bir kısmı da öğrencinin kendisini ve çevresini nasıl algılayıp yorumladığını anlamamıza yardımcı olan görüşme, otobiyografi, sosyometri, kimdir bu tekniği, çeşitli envanterler ve soru listeleri gibi tekniklerdir.

        Yukarıda sayılan alanlara ilişkin toplanan bilgiler psikolojik danışman, sınıf rehber öğretmeni, anne-baba, okul yönetimi ve öğrenciyi ilgilendiren kişilerle gerekli olduğu ölçüde paylaşılarak öğrenciye en doğru şekilde rehberlik ve psikolojik danışma hizmeti sunulur.

Program-plan hazırlama hizmetleri: Okul rehberlik hizmetleri belirli bir program ve plan içinde yürütülür. Program ve plan hazırlama, diğer hizmet alanlarının içeriğini ve hizmetlerin hangi öğrenci grubuna nasıl bir sıra ile verileceği açıklığa kavuşturulur.

     Rehberlik etkinlikleri programı hazırlanırken okulda bulunan öğrencilerin gelişim düzeyleri, okulun türü, okulun bulunduğu sosyo-kültürel çevre, okulun personel ve fiziksel olanakları ve öğrencilerin ihtiyaçları dikkate alınır.

Her yıl sene başında öğrenci ve okulun ihtiyaçları göz önünde bulundurularak kapsamlı bir rehberlik ve psikolojik danışma planı hazırlanır. Bu plan doğrultusunda yapılan çalışmaların yanı sıra gözlenen ihtiyaçlara göre yeni çalışmalar da plana dahil edilir. Sene sonunda yapılan tüm çalışmalar gözden geçirilerek çalışmaların verimliliği değerlendirilir.

Bilgi toplama ve yayma hizmetleri: Bilgi toplama ve yayma hizmetlerinin esas amacı okullarda öğrencilerin eğitsel ve mesleki alanlarda kendilerine en uygun ve gerçekçi seçimleri yaparak onların eğitsel ve mesleki yönelimlerine yardımcı olmaktır. Bu amaca ulaşmak için bilgi toplama ve yayma hizmetlerinde öğrencilerin ihtiyaç duyabilecekleri her tür eğitsel ve mesleki bilgi toplanarak bu bilgiler sınıflandırılıp özetlenerek en uygun biçimde düzene konur ve bu bilgiler yine en uygun yaklaşımlar içinde öğrencilerle paylaşılarak onların eğitsel ve mesleki yönelimlerine yardım edilir.

        Yıl boyunca her sınıf düzeyinin ihtiyacına uygun olarak verimli ders çalışma yolları, etkili test çözme yöntemleri, zaman yönetimi, alan ve meslek seçimi, iletişim becerileri, sınav kaygısı, stresle başa çıkma yolları, ergenlik dönemi, aile ile ilişkiler, girecekleri sınavlar, meslekler ve ihtiyaç duydukları her konuda bilgi verilmektedir.

Psikolojik danışma hizmetleri: Psikolojik danışma, bireylerin kendilerini tanımalarını, güçlü zayıf yönlerini fark ederek yaşadıkları problemleri etkili biçimde çözmek amacıyla, yüz yüze görüşme yoluyla yapılan ve duyuşsal yönü ön planda olan profesyonel bir yardım hizmetidir. Psikolojik danışma süreci birden çok görüşmeyi gerektiren bir hizmettir. Bazı durumlarda bir-iki görüşme ile öğrencinin sorunu çözülmektedir. Bu sürece psikolojik danışma yerine, görüşme demek daha doğru olur. Görüşme aynı zamanda bir bilgi toplama tekniğidir. Bilgi toplama amacıyla yapılıyorsa psikolojik danışma değildir.

Grup rehberliği hizmetleri: Grup rehberliği hizmetleri 10–15 kişilik gruplarla ya da sınıftaki tüm öğrencilerle yürütülen hizmetlerdir. Bu tür çalışmalarda daha çok öğrencilerin kendileriyle ilgili veya olgusal konularda (karar verme, meslekleri tanıma, sosyal ilişkiler, etkili ders çalışma vb) bilgilenmelerini sağlayarak gelişimlerine yardımcı olmak hedeflenir. Daha çok öğrencilerin katılımı sağlanarak, onların yaşantılarını, duygularını ve düşüncelerini ifade etmesine dayalı etkileşimli bir ortam içinde grup rehberliği çalışmaları yürütülür. Ne kadar büyük gruplarla bu çalışmalar yapılabilse de küçük gruplarla çalışmak hizmetlerin etkililiğini arttırmaktadır.

        Grup rehberliği çalışmaları aynı zamanda bilgi verme çalışmalarıdır. Yapılan seminerler, sınıf içi sunumlar ya da sınıf rehber öğretmenlerimizin rehberlik saatinde rehberlik servisi gözetiminde yaptıkları etkinlikler de bu hizmet alanı kapsamında değerlendirilir. 

Yöneltme ve yerleştirme hizmetleri: Rehberlik hizmetlerinin amaçlarından biri öğrencilerin ilgi, yetenek ve diğer özellikleri doğrultusunda bir eğitim programını seçme ve bunda başarılı olmalarını sağlamaktır. Öğrenciyi tanıma hizmetlerinden öğrenci hakkında elde edilen bilgiler ışığında onun yönelebileceği okullar veya programların neler olduğunu bilmesi ve kendisi için en uygun olanını seçmesi sürecinde sunulan hizmetler yöneltme ve yerleştirme hizmetleri olarak adlandırılmaktadır.

Okulumuzda öğrencilerimizin öncelikle yönelebilecekleri alanlar başta olmak üzere, meslekler, ortaöğretim programları ile ilgili ayrıntılı sunumlar hazırlanarak ilgili konular öğrencilere anlatılır. Ayrıca özel yetenekleri (tiyatro, müzik, resim, spor…)  olan öğrencilerimiz tespit edilerek bu yeteneklerini değerlendirmeleri için kurslara yönlendirilir.

Sevk (Yardım almaya yönlendirme) hizmetleri: Öğrencilere sunulacak psikolojik yardım hizmetleri oldukça çeşitlidir. Kimi zaman okulda sunulan psikolojik danışma hizmeti yeterli olmayabilir. Özellikle öğrencinin çok ciddi bir psikolojik rahatsızlığı varsa ya da uzun süreli bir yardım hizmeti alması gerekiyorsa başka bir uzmana yönlendirilir. Kimi durumda bir psikiyatr kimi durumda ise bir psikolog desteği ile okulda devam edecek olan rehberlik hizmeti öğrencinin yaşadığı sorundan kurtularak yeniden okula uyum sağlamasına yardımcı olur.

Yardıma ihtiyacı olduğu belirlenen öğrenci ve anne-babasıyla görüşmeler yapıldıktan sonra onların da isteğiyle öğrenci uygun uzmana yönlendirilir.

İzleme hizmetleri: Öğrencilere sunulan rehberlik hizmetlerinin sonucunda bir değişikliğin olup olmadığı, olmuşsa ne gibi değişiklikleri olduğunun bilinmesine ihtiyaç vardır. İzleme çalışmaları, hem öğrencinin değişim ve gelişimini takip etmeye yarar, hem de sunulan rehberlik çalışmalarının etkililiğini öğrenmede ihtiyaç duyulan bilgileri sağlar. Bir öğrencinin yaşadığı kişisel sorununu çözmek için psikolojik danışma süreci tamamlandıktan sonra yaşantısındaki değişiklik ve sorunların bilinmesi de izleme olarak değerlendirilmektedir. Ayrıca bir okuldan mezun olan öğrencilerin ne kadarının hangi üst eğitim kurumuna gittiği, ne kadarının eğitim yaşantısına son verdiği ve bunların ne yaptıkları hakkında bilgilerin toplanması da izleme hizmetlerinin kapsamında yer almaktadır.

Konsültasyon (müşavirlik) hizmetleri: Konsültasyon hizmetleri, doğrudan öğrencilere dönük olmayan öğrencilere sunulan psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin etkinliğini arttırmaya yönelik olan hizmetlerdir. Bu çalışmaların amacı; okuldaki yönetici ve öğretmenlerin daha uygun ve ortak bir rehberlik anlayışına sahip olmasını, çalışmalarda bu anlayışın esas alınmasını ve okuldaki tüm olanakların bu anlayışa uygun biçimde kullanılmasını sağlamaktır. Bu kapsamda aile de sürece dahil edilir ve ailenin de okul çalışanları gibi ortak bir yaklaşım sergilemeleri için desteklenir.